Dobrze pamiętam moje pierwsze doświadczenia związane z nadzorowaniem prac na budowie. To był dość mały projekt podwyższenia budynku akademiku o jedno dodatkowe piętro – około 40 jednostek mieszkalnych. Pierwsze doświadczenia w roli inżyniera budowy zdobyłem dopiero na sam koniec studiów w Niemczech. Wcześniej w Polsce pracowałem głownie jako kosztorysant w biurze.
Będąc na Erasmusie zdobyłem pracę w dużej niemieckiej firmie. Mój pierwszy projekt był w zaawansowanej fazie, gdzie trwały już roboty wykończeniowe. Moim zadaniem było nadzorowanie firmy sprzątającej i dbanie o porządek na budowie. Może się wydawać, że to dość mało ambitne zadanie… Dla mnie jednak w tamtym momencie było ono idealne, aby wdrożyć się w zasady panujące na budowie, poszerzyć słownictwo i swobodę wypowiedzi w języku niemieckim. W tamtym momencie każdy telefon był dla mnie sytuacją mocno stresującą: Czy zrozumiem po niemiecku o co chodzi drugiej osobie? Czy będę się w stanie z nią dogadać?
W dzisiejszym artykule opowiem jak przygotować się do nadzorowania prac podwykonawców oraz z jakich dokumentów i narzędzi się w tym celu korzystać.
Zapraszam!
Faza pierwsza: Przed rozpoczęciem prac
Przygotowując się do rozpoczęcia danego rodzaju prac na budowie warto w pierwszej kolejności zapoznać się z umową (Vertrag) pomiędzy generalnym wykonawcą a inwestorem, planami przedsięwzięcia (Planungsunterlagen) oraz (jeżeli jest dostępny) z opisem funkcjonalnym budynku (FLB – Funktionale Leistungsbeschriebung). Te trzy rodzaje dokumentów powinny dać pełny obraz tego, z czym przyjdzie się nam zmierzyć w trakcie budowy.
W zależności od tego, w którym momencie trafimy na budowę oraz jaki zakres prac będziemy nadzorować, mogą być już stworzone przez dział przygotowania projektów tzw. Specyfikacje wykonania robót (LV – Leistungsverzeichnis) dla poszczególnych rodzajów prac, które zostaną następnie zlecone podwykonawcom. Specyfikacje te składają się ze szczegółowego przedmiaru robót, z dokładnym opisem jakości ich wykonania i nie mają wiele wspólnego ze znanymi nam na polskim rynku Specyfikacjami Technicznymi Wykonania i Odbioru Robót Budowlanych (STWiORB).
Jeżeli podwykonawca jest już zakontraktowany, kolejnym ważnym dokumentem, z którym koniecznie należy się zapoznać jest umowa pomiędzy GW – generalnym wykonawcą i podwykonawcą wraz z protokołem negocjacyjnym.
Koordynacja podwykonawców rozpoczyna się jeszcze przed pojawieniem się pierwszych jego pracowników na budowie i obejmuje:
- ustalenie dokładnego terminu rozpoczęcia prac,
- omówienie kwestii związanych z dostawami materiałów, miejsc jego składowania, niezbędnych do rozpoczęcia prac działań ze strony GW (np. ustawienie rusztowania),
- rejestracja pracowników na budowie i przesłanie przez podwykonawcę wszystkich niezbędnych do rozpoczęcia prac dokumentów,
- omówienie kwestii związanych z miejscem odpoczynku / szatni dla pracowników podwykonawcy.
Faza druga: Nadzorowanie podwykonawcy w trakcie wykonywania prac budowlanych
Pierwszy tydzień pracy podwykonawców jest szczególnie istotny, bo to właśnie wtedy wychodzi na jaw najwięcej problemów: brak rozwiązań dla konkretnych detali, błędy robót poprzedzających lub brak potrzebnych materiałów.
W pierwszym tygodniu pracownicy podwykonawcy powinni zostać przeszkoleni w kwestiach związanych z BHP na budowie. Ponadto powinny zostać wtedy wyjaśnione wszystkie kwestie organizacyjne odnośnie przerw, zachowania porządku na stanowisku pracy i zasad panujących na budowie.
Pierwszy tydzień pokazuje również, jak efektywni są pracownicy podwykonawcy i czy założone przed rozpoczęciem prac terminy wykonania robót są realistyczne, czy może istnieje potrzeba wydłużenia czasu ich trwania lub zwiększenia ilości pracowników.
Najczęstsze z problemów to brak zaprojektowanych rozwiązań dla konkretnych detali. Należy wtedy wyjaśnić te kwestie z architektem i inwestorem. Nieuwzględnione na etapie składania oferty prace będą skutkowały pracami dodatkowymi (Nachtragsleistung), których koszty będą musiały być dodatkowo opłacone. Generalny wykonawca powinien starać się w takim wypadku o pokrycie tych kosztów przez inwestora. W zależności od stopnia skomplikowania nieopracowanych rozwiązań, może to prowadzić również do opóźnień w czasie wykonania prac.
W miarę postępu prac na budowie, należy skupić się na regularnej kontroli i egzekwowaniu odpowiedniej jakości wykonania prac. W tym celu mogą być użyteczne wszelkiego rodzaju opracowania i standardy jakości wykonania robót oraz listy kontrolne, które pomogą zwrócić uwagę na najważniejsze szczegóły.
Równie regularnie, zgodnie z postępem prac na budowie, będziemy otrzymywać od podwykonawcy rachunki częściowe. Zadaniem nadzorującego inżyniera budowy jest również sprawdzanie załączonych do rachunków obmiarów, a także kontrola, czy widniejące na rachunku ceny jednostkowe pokrywają się z ofertą i umową.
Może się zdarzyć, że podwykonawca będzie zmuszony wykonać dodatkowe prace, za które będzie oczekiwać dodatkowego wynagrodzenia. W zależności od rodzaju prac należy je uznać lub odrzucić, argumentując, że są to prace towarzyszące, które powinny być już uwzględnione w ofercie. W takich przypadkach należy sięgnąć po VOB (Vergabe- und Vertragsordnung für Bauleistungen). Tłumacząc na język polski, są to „Warunki odnośnie ofert i umów dla prac budowlanych„. Aby opisane tam zasady były wiążące dla stron, w łączącej ich umowie musi być zawarta na ten temat informacja. VOB poświęcę jeszcze osobny wpis na blogu. Na potrzebę tego artykułu wystarczy wiedzieć, że opisane są tam różnorodne przypadki, kiedy nierozpisane w ofercie prace należy uznać za towarzyszące (niewymagające dodatkowej zapłaty), a kiedy za dodatkowe (za które podwykonawca może żądać dodatkowego wynagrodzenia).
Do regularnych obowiązków należy również tworzenie fotodokumentacji postępu prac, w szczególności tych, które ulegają zakryciu. Warto również dokumentować postęp i jakość wykonanych prac spisując z podwykonawcą protokoły. Można w nich zawrzeć zaistniałe usterki, które muszą zostać poprawione przed odbiorem końcowym. Taki protokół może być również argumentem, aby zatrzymać część kwoty z rachunku, do czasu wykonania koniecznych poprawek.
Zadaniem inżyniera budowy jest również rozwiązywanie sporów dotyczących robót współzależnych. W przypadku, gdy jakość wykonania prac poprzedzających nie pozwala na wykonanie prac następnej firmie, należy rozwiązać konflikt poprzez ustalenie odpowiedzialności oraz tego kto powinien pokryć ewentualne koszty dodatkowe.
Przykładem może być stropodach żelbetowy, którego niejednolita powierzchnia nie pozwala na poprawne przyklejenie hydroizolacji w postaci papy termozgrzewalnej. W takiej sytuacji należy w pierwszym kroku ustalić, jaki stopień chropowatości powierzchni jest dozwolony i czy został on faktycznie przekroczony.
Powierzchnia stropu żelbetowego przed wykonaniem prac naprawczych
Jeżeli problem dotyczy zaledwie kilku miejsc, firma od stanu surowego mogła by zeszlifować część wierzchniej warstwy betonu. Jeżeli ubytki są jednak zbyt głębokie lub problem dotyczy większej powierzchni, odpowiedniejsze będzie wykonanie wyrównania przy użyciu masy wypełniającej (Kratzspachtelung). Koszt jej wykonania powinien zostać poniesiony przez firmę od stanu surowego, ponieważ to ona zawiniła zaniedbaniem w jakości wykonania powierzchni betonowej.
Prace naprawcze powierzchni stropu żelbetowego przy użyciu masy wypełniającej
Faza trzecia: Po zakończeniu prac na budowie
Po zakończeniu prac na budowie współpraca z podwykonawcą sprowadza się do:
- sporządzenia odbioru końcowego robót,
- wyegzekwowania naprawy ustalonych usterek,
- stworzenia i akceptacji dokumentacji powykonawczej,
Odbiór końcowy jest o tyle istotny, że wyznacza początek biegu okresu rękojmi podwykonawcy na wykonane prace. Odbiór końcowy upoważnia również podwykonawcę do żądania wypłaty całości wynagrodzenia.
O ile przed spisaniem odbioru końcowego prac nie wykonywano wspólnych obchodów mających na celu usunięcie zaistniałych usterek, to ich spis powinien znaleźć się w protokole odbioru prac. Usunięcie spisanych usterek jest warunkiem do wypłaty całości wynagrodzenia podwykonawcy.
Do obowiązków podwykonawcy należy również dostarczenie dokumentacji powykonawczej, która w zależności od wymagań może składać się z:
- Rysunków technicznych lub szkiców,
- Kart technicznych użytych produktów,
- Świadectw dopuszczenia użytych materiałów do użycia w budownictwie,
- Protokołów z przeprowadzonych na budowie prób i pomiarów.
Zadaniem inżyniera jest kontrola, czy dostarczona dokumentacja odpowiada stanowi faktycznemu oraz czy jest ona kompletna.
Podsumowanie
Mam nadzieję, że ten krótki artykuł rozjaśnił Ci podstawowe zagadnienia związane z nadzorowaniem podwykonawców na budowie. Temat jest na tyle rozległy, że nie da się go dokładnie opisać w jednym wpisie. Dlatego poszczególne elementy będę w przyszłości opisywał bardziej szczegółowo, poświęcając im osobne artykuły.
Napisz proszę w komentarzu:
